Artykuły

Istnieje wiele aplikacji ułatwiających codzienne funkcjonowanie osobom słabowidzącym i niewidomym. Dzięki aparatowi, w który wyposażony jest telefon, oraz rozwojowi sztucznej inteligencji, umożliwiają one rozpoznawanie kolorów, opis zdjęć i otaczającej przestrzeni, skanowanie kodów kreskowych i QR, a także skanowanie tekstu, który następnie przetwarzają na mowę syntetyczną. Opcje takie jak skanowanie kodów oraz skanowanie tekstu są bardzo przydatne w kuchni, ponieważ niektóre produkty mają bardzo podobne opakowania lub praktycznie takie same. Duże znaczenie, gdy przygotowujemy coś zgodnie z przepisem, może mieć to, czy wykorzystamy budyń śmietankowy czy czekoladowy. Poza tym każdy może mieć po prostu ochotę na jakiś konkretny smak. Problematyczne jest to, że niestety w przypadku niektórych produktów nie da się za pomocą węchu ocenić ich przydatności do spożycia.Kolejną aplikacją ułatwiającą zachowanie porządku w kuchni, nie tylko osobom mającym problem ze wzrokiem, jest Zuzanka. Posiada funkcję, której tak bardzo brakowało, czyli skanowanie dat ważności. Często nawet osobom dobrze widzącym sprawia trudność jej odczytanie ze względu na małą czcionkę oraz problem z jej zlokalizowaniem. Nie ma standardowego, odgórnie ustalonego miejsca, w którym powinna się ona znajdować.

Na ekranie głównym aplikacji na górze po prawej stronie znajduje się przycisk “Gdzie szukać dat ważności”. Jest to ściąga zawierająca informacje o tym, gdzie znajduje się data na produktach na których jest umieszczana według jakiegoś konkretnego schematu, np. butelki plastikowe o pojemności 0,33 l na zakrętce, chleb tostowy na metalowym lub plastikowym zamknięciu, opakowania z aluminiową, zdejmowaną przykrywką, w których sprzedawane są jogurty i śmietany, mają datę ważności umieszczoną właśnie na tej przykrywce.

Z kolei na ekranie głównym na górze po lewej stronie znajduje się menu aplikacji. Po jego rozwinięciu można znaleźć opcję “Pomoc”, a następnie “Samouczek”, który zawiera instrukcję dotyczącą tego, jak korzystać z aplikacji oraz prezentację sygnałów dźwiękowych, które mają ułatwić nakierowanie kamery telefonu na właściwe miejsce. Użytkownik powinien przećwiczyć technikę kierowania aparatu na datę ważności i dostosowywanie odległości telefonu od opakowania.

Aby ułatwić proces lokalizowania daty ważności produktu, aplikacja wydaje 3 sygnały dźwiękowe. Krótkie piszczenie informuje o tym, że skaner dat ważności jest aktywny. Z kolei dłuższe piszczenie oznacza wykrycie przez skaner czegoś, co może być datą ważności, ale jeszcze do końca nie jest tego pewien. Natomiast szybkie piszczenie świadczy o tym, że za chwilę nastąpi rozpoznanie daty.

W celu rozpoznania daty ważności nie trzeba robić zdjęcia, tak jak ma to często miejsce w przypadku innych aplikacji i funkcji; wystarczy tylko przytrzymać urządzenie, kierując kamerę na datę ważności. Aplikacja Zuzanka może wyszukiwać daty ważności, kody kreskowe oraz kody QR. Na górze ekranu głównego można zaznaczyć, czy ma lokalizować te wszystkie elementy, czy tylko wybrane. Baterię telefonu najbardziej zużywa szukanie dat ważności.

Na dole ekranu znajdują się przyciski, dzięki którym można przełączać się między trybami pracy aplikacji: pojedynczym i ciągłym oraz funkcją OCR. Korzystając z czytnika ekranu VoiceOver, można tego dokonać używając czynności na pokrętle i przesuwać jednym palcem w górę lub w dół (pokrętło to jeden z gestów charakterystycznych dla trybu dostępności systemu iOS i czytnika ekranu VoiceOver, z którego korzystają osoby niewidome).

W trybie pojedynczym odbywa się skanowanie informacji o produkcie, a gdy wszystkie zaznaczone wcześniej elementy zostaną znalezione (kod kreskowy, kod QR, data ważności), zostaje wyświetlony ekran z wynikami. Jeśli użytkownik aplikacji chce zeskanować kilka produktów, to powinien zaznaczyć tryb ciągły. Aplikacja będzie wtedy odczytywać wszystkie interesujące wybrane wcześniej informacje, ale nie wyświetli ekranu zawierającego wyniki wyszukiwania. Aby zapoznać się z wynikami wyszukiwania, należy użyć przycisku “Wyświetl wyniki”, który znajduje się na dole ekranu. Po wybraniu tej opcji aplikacja wyświetli 3 ostatnio rozpoznane produkty.

Na okrągłych powierzchniach, takich jak butelki czy puszki, mogą pojawić się trudności z właściwym odczytaniem kodu i daty. W takiej sytuacji należy ponowić skanowanie oraz zwiększyć odległość do co najmniej 30 cm. Jeśli wszystkie dostępne możliwości zawiodą i użytkownik nadal nie wie, jaki produkt trzyma w ręku, to może użyć funkcji OCR. Nawet drobne poruszenie telefonem może spowodować ponowne odczytywanie przez aplikację tego, co widzi kamera. Aby tego uniknąć, wprowadzono minimalny czas odczytu wykrytego tekstu. Można go regulować w ustawieniach aplikacji. Osoby słabowidzące mogą wspomóc się trybem ciemnym oraz opcjami powiększenia czcionki.

Aplikacja Zuzanka i jej funkcja skanowania dat ważności produktów spożywczych jest odpowiedzią na potrzeby osób niewidomych. Wypełniła ona istniejącą lukę w zakresie dostępu do informacji. Żaden system sztucznej inteligencji nie jest nieomylny; w przypadku wątpliwości zawsze można skonsultować się z osobą dobrze widzącą, ale na pewno aplikacja Zuzanka jest kolejnym narzędziem, które może pomóc osobom niewidomym i zapewnić im większą niezależność.