nautil logo czarne

Artykuły

Karta Praw Osób Niepełnosprawnych

Obraz wyróżniający, oparty na tematyce Karty Praw Osób Niepełnosprawnych, został wygenerowany. Ilustracja ta symbolizuje prawa osób niepełnosprawnych, ukazując różnorodność i równość, a także podkreślając kluczowe obszary ich życia, takie jak edukacja, zatrudnienie, uczestnictwo społeczne i dostępność.

W Polsce żyje ponad 3 miliony osób z niepełnosprawnościami, posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. W rzeczywistości ich liczba jest znacznie większa – szacuje się, że może to być od 4 do nawet 7 milionów. Ta grupa może się powiększać, zwłaszcza w kontekście starzenia się społeczeństwa. Można wyróżnić kilka obszarów funkcjonowania społecznego, w których osoby z niepełnosprawnościami są narażone na dyskryminację i wykluczenie. Uregulowanie ich sytuacji poprzez akty prawne może przyczynić się do przezwyciężania trudności życiowych.

Jednym z podstawowych dokumentów dotyczących funkcjonowania osób z niepełnosprawnością jest Karta Praw Osób Niepełnosprawnych, powstała w 1997 roku. Niestety, nie stanowi ona źródła prawa, nie gwarantuje konkretnych rozwiązań, lecz ma charakter deklaracji, która wyznacza ogólny kierunek i cel działań. Katalog wyodrębnionych praw dotyczy priorytetowych obszarów polityki państwa, takich jak zabezpieczenie społeczne, udział w życiu publicznym, edukacja, zatrudnienie, przeciwdziałanie dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu. Karta zawiera skondensowaną listę praw należnych osobom z niepełnosprawnościami.

Zgodnie z definicją przytoczoną w Karcie, do osób niepełnosprawnych zaliczamy te, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa jest trwale bądź okresowo ograniczona, co utrudnia lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych.

Dokument ten zawiera listę praw odnoszących się do różnych dziedzin życia, opartych na obowiązujących aktach prawnych. Osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do niezależnego, aktywnego życia i nie mogą być dyskryminowane. Przysługuje im również dostęp do opieki zdrowotnej, świadczeń dostosowanych do potrzeb, a także do przedmiotów ortopedycznych i sprzętu rehabilitacyjnego. Podkreślona została rola wszechstronnej rehabilitacji, mającej na celu adaptację społeczną, która obejmuje wsparcie psychologa, pedagoga i innych specjalistów.

W zakresie edukacji osoby te mają prawo do nauki w szkołach ogólnodostępnych, korzystania ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej. Mają także prawo do pracy na otwartym rynku, dostosowania stanowiska pracy do swoich potrzeb oraz korzystania z doradztwa zawodowego. Podkreślone zostało znaczenie eliminacji barier funkcjonalnych, zapewniających dostęp do przestrzeni publicznych, transportu, informacji oraz komunikacji międzyludzkiej.

Osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym, sportowym oraz do rekreacji. Przysługuje im również prawo do samorządnej reprezentacji, mającej na celu poprawę komfortu życia. Konsultacja z wyznaczonymi reprezentantami dotyczy wszystkich projektów aktów prawnych dotyczących osób z niepełnosprawnościami.

Katalog praw zawartych w Karcie ma chronić osoby z niepełnosprawnością przed dyskryminacją oraz wskazywać kierunki działań, które umożliwiają niezależne, samodzielne i aktywne życie. Respektowanie tych praw przyczynia się do budowania włączającego, świadomego i otwartego społeczeństwa.