Architektura jest sztuką tworzenia przestrzeni, w której żyjemy, pracujemy, uczymy się, korzystamy z obiektów rekreacyjnych i odpoczywamy. Jest tłem dla naszej codzienności. Światowy Dzień Architektury obchodzony jest 1 lipca. Jego celem jest celebrowanie osiągnięć architektów oraz zwrócenie uwagi na tworzenie pięknej i funkcjonalnej przestrzeni.
Tematem przewodnim corocznych obchodów są istotne zagadnienia architektoniczne i urbanistyczne, takie jak zrównoważone projektowanie, tworzenie miast przyjaznych dla ludzi czy adaptacja do zmian klimatycznych. Istotnym elementem jest także promowanie edukacji architektonicznej i budowanie świadomości dotyczącej znaczenia architektury w codziennym życiu.
Dla osób mających szczególne potrzeby, osób z czasową lub trwałą niepełnosprawnością, osób starszych czy przemieszczających się z wózkiem dziecięcym istotne są nie tylko walory estetyczne, ale przede wszystkim funkcjonalność i dostępność tworzonych rozwiązań. Często bariery architektoniczne utrudniają lub nawet uniemożliwiają samodzielne funkcjonowanie w jakiejś przestrzeni. Wykluczają one coraz większą grupę odbiorców ze swobodnego dostępu do miejsc użyteczności publicznej, placówek edukacyjnych, służby zdrowia, miejsc rekreacji, korzystania z transportu publicznego oraz dóbr kultury. Wpływają także na możliwość podjęcia pracy. Istotne są też budynki mieszkalne, które nie zawsze spełniają wymogi związane z dostępnością, a tym samym ograniczają swobodę osób mających szczególne potrzeby.
Aby niwelować bariery, na jakie natrafiają osoby z niepełnosprawnościami w codziennym funkcjonowaniu, podejmowane są działania, których celem jest promowanie dostępności budynków i przestrzeni publicznych oraz nagradzanie wyróżniających się w tej dziedzinie rozwiązań. Dąży się do tego, aby architektura była bardziej inkluzywna, uwzględniająca potrzeby wszystkich użytkowników.
Na uwagę zasługuje między innymi konkurs architektoniczno-urbanistyczny „Lider Dostępności”, będący wspólną inicjatywą Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji i Towarzystwa Urbanistów Polskich. Jego celem jest promowanie idei projektowania uniwersalnego i nagradzanie rozwiązań, które przyczyniają się do tworzenia przestrzeni bardziej dostępnych dla osób z różnymi niepełnosprawnościami oraz użytkowników mających szczególne potrzeby. Nagrody przyznawane są w ośmiu kategoriach: przestrzeń publiczna (skwery, parki, plaże, przestrzenie rekreacyjno-sportowe), budynki użyteczności publicznej, obiekty biurowe i handlowe, hotele i budynki mieszkalne oraz zmodernizowane obiekty zabytkowe. Nagrodę może otrzymać także architekt lub firma za całokształt pracy twórczej, której projekty wyróżniają się dbałością o dostępność i uwzględnianiem potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Grand Prix jest nagrodą specjalną, którą może zdobyć instytucja lub firma charakteryzująca się podejmowaniem działań na rzecz szeroko rozumianej dostępności.
Kolejną inicjatywą jest organizowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego i Towarzystwo Przyjaciół Integracji konkurs „Laur Dostępności”, który nagradza najlepsze rozwiązania przyczyniające się do tworzenia bezpiecznej, przyjaznej i dostępnej dla każdego użytkownika przestrzeni wspólnej. Oceniane są obiekty, które dzięki wprowadzonym modernizacjom stały się bardziej dostępne dla osób z niepełnosprawnościami, osób starszych i rodzin z dziećmi.
Dostosowanie architektury do różnych grup społecznych wymaga całościowego spojrzenia na różnorodne potrzeby, umiejętności i doświadczenia użytkowników. Do najważniejszych zasad projektowania uniwersalnego zaliczyć można:
Równość w użytkowaniu, która przejawia się projektowaniem przestrzeni w taki sposób, żeby były one użyteczne dla osób o różnych możliwościach.
Proste i intuicyjne użytkowanie, czyli projektowanie rozwiązań łatwych do zrozumienia, niezależnie od posiadanego doświadczenia, wiedzy, umiejętności czy poziomu koncentracji użytkownika.
Zrozumiała informacja, czyli skuteczne przekazywanie niezbędnych informacji.
Tolerancja na błędy, przejawiająca się tworzeniem rozwiązań minimalizujących ryzyko oraz konsekwencje przypadkowych działań.
Wygodne użytkowanie bez wysiłku to opracowanie rozwiązań, które mogą być używane efektywnie i komfortowo oraz przy minimalnym wysiłku.
Zapewnienie odpowiednich wymiarów przestrzeni umożliwiającej każdemu użytkownikowi swobodny dostęp.
Dzięki projektowaniu uniwersalnemu każdy, niezależnie od poziomu sprawności i posiadanych umiejętności, powinien móc pójść tam, gdzie chce i jak chce oraz powinien móc zdobyć informacje, których potrzebuje.
„Włącznik 2.0 – projektowanie bez barier” to publikacja przeznaczona dla architektów, która powstała dzięki współpracy Fundacji Integracja i Spółki biurowej Skanska. W oparciu o wymagania zawarte w normie ISO 21542, ADA Standards for Accessible Design i polskie przepisy prawa budowlanego, w przystępny sposób przybliża zasady projektowania uniwersalnego. Porusza takie zagadnienia, jak położenie obiektu i jego relacje z otoczeniem, tworzenie przyjaznych przestrzeni wspólnych oraz szczegółowe parametry urządzeń ułatwiających poruszanie się różnym grupom użytkowników.
Uwarunkowania prawne dotyczące zapewniania dostępności architektonicznej są istotnym elementem tworzenia inkluzywnej przestrzeni. Ustawa z 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, która jest kluczowym elementem rządowego programu „Dostępność Plus”, realizuje zapisy Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych, gwarantujące tej grupie prawo dostępu do różnych obiektów na równi z pozostałymi obywatelami. Zgodnie z nią sektor publiczny jest zobowiązany do zapewnienia co najmniej minimalnej dostępności poprzez stosowanie zasad uniwersalnego projektowania w przypadku nowych rozwiązań lub racjonalnych usprawnień w usuwaniu istniejących barier.
Światowy Dzień Architektury jest okazją do refleksji nad wpływem otaczającej przestrzeni na samopoczucie, bezpieczeństwo i jakość życia. Współczesne projektowanie musi uwzględniać potrzeby wszystkich użytkowników, włączając ich we wspólną przestrzeń. Podejmowanie działań, których celem jest zwiększenie dostępności przestrzeni publicznej, jest elementem przeciwdziałającym wykluczeniu społecznemu osób ze szczególnymi potrzebami oraz przejawem wrażliwości społecznej.
Testerka dostępności cyfrowej. Kształciła się w ośrodku dla osób słabo widzących i niewidomych w Bydgoszczy, a później studiowała w Gdyni na kierunku technik masażysta oraz pedagogikę.
Zdobywała doświadczenie zawodowe w klubie fitness. Aktywnie uprawia sport, reprezentując klub „Łuczniczka” w Bydgoszczy, grając w bowling i kręgle.
Brała udział w imprezach sportowych w Polsce i za granicą. Sport daje jej odwagę i motywuje do stawiania nowych celów.
W wolnym czasie czyta, spaceruje z psem i jeździ na rowerze.
