Artykuły

Jest to czas poświęcony na zwiększanie świadomości społecznej dotyczącej funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami oraz promowanie różnorodności i integracji społecznej. Inicjatywa ta została zapoczątkowana w Stanach Zjednoczonych 34 lata temu, po wejściu w życie ustawy Americans with Disabilities Act (ADA), której celem było przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność, zarówno na rynku pracy, jak i w transporcie publicznym oraz w dostępie do usług państwowych.

W Polsce pierwsze oficjalne obchody Miesiąca Dumy Osób z Niepełnosprawnościami odbyły się w 2015 roku. Od tego czasu organizowane są parady, kampanie informacyjne i różne wydarzenia, których celem jest zwiększenie obecności osób z niepełnosprawnością w przestrzeni publicznej oraz promowanie równości praw i szans tej grupy społecznej w sferze edukacyjnej, zawodowej i społecznej. Zwiększanie świadomości odbywa się dzięki edukowaniu społeczeństwa na temat specyfiki różnych niepełnosprawności, a promowanie integracji poprzez tworzenie bardziej otwartych i niewykluczających środowisk, w których osoby z niepełnosprawnościami mogą się realizować na różnych płaszczyznach.

W Polsce żyje ponad 5 mln osób z niepełnosprawnościami. Grupa ta jest bardzo zróżnicowana ze względu na posiadane cechy i specyficzne potrzeby wynikające z niepełnosprawności. Za pomocą wykorzystanych kolorów, z których każdy ma inne znaczenie, obrazuje to flaga tego święta. Oryginalna flaga miała wzór błyskawicy, tworzyły ją jasne kolory na czarnym tle, ale w 2021 roku została przeprojektowana. Dzięki stonowanym barwom i zmianie ułożenia pasów jest ona bardziej bezpieczna wizualnie dla osób z epilepsją i migreną.

• Czerwony kolor reprezentuje niepełnosprawność fizyczną.
• Żółty symbolizuje niepełnosprawność poznawczą i intelektualną oraz różnorodność neurologiczną.
• Biały odpowiada za niepełnosprawność niezdiagnozowaną i niewidoczną.
• Niebieski został przypisany do problemów ze zdrowiem psychicznym.
• Zielony jest dedykowany niepełnosprawności sensorycznej.
• Czarny kolor symbolizuje żałobę po osobach, które zmarły na skutek choroby oraz przemocy, samobójstw i zaniedbań.

Ciemne tło flagi oznacza także protest i brak zgody na niewłaściwe traktowanie osób z niepełnosprawnościami.

Każda z tych grup ma w ciągu roku swoje święto, choć zazwyczaj jest to jeden dzień poświęcony na edukowanie społeczeństwa w zakresie funkcjonowania osób z wybraną niepełnosprawnością.

Ważne daty i ich znaczenie:

• 21 marca – Światowy Dzień Zespołu Downa: celem tego dnia jest zwiększenie świadomości na temat funkcjonowania tej grupy oraz promowanie jej praw.
• 2 kwietnia – Światowy Dzień Świadomości Autyzmu: ten dzień i cały miesiąc poświęcony jest na działania edukacyjne dotyczące funkcjonowania osób w spektrum autyzmu. Ich celem jest zwiększenie wrażliwości społecznej oraz zrozumienia dla odmiennych potrzeb i możliwości tej grupy osób, a także niwelowanie stereotypowych i krzywdzących poglądów.
• Pomarańczowy kwiecień – miesiąc świadomości amputacji: celem podejmowanych w tym czasie działań jest aktywizacja i integracja społeczna osób po utracie kończyn oraz rozpowszechnianie wiedzy dotyczącej wyzwań, z jakimi się one mierzą w codziennym życiu.
• 5 maja – Europejski Dzień Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnością: w Polsce jest to również Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. W tym dniu zwraca się uwagę na problemy i wyzwania, z jakimi mierzą się osoby z niepełnosprawnością. Jest to również okazja do podkreślenia przysługującego każdemu człowiekowi, niezależnie od jego poziomu sprawności i posiadanych umiejętności, prawa do podmiotowego traktowania, równego dostępu do informacji, edukacji, opieki zdrowotnej oraz rynku pracy.
• 18 czerwca – Autystyczny Dzień Dumy: podejmowanym działaniom przyświeca potrzeba edukowania społeczeństwa i przełamywania funkcjonujących stereotypów dotyczących autyzmu.
• 27 czerwca – Międzynarodowy Dzień Osób Głuchoniewidomych: dzień poświęcony na zwracanie uwagi na potrzeby i prawa osób głuchoniewidomych.
• Ostatnia niedziela września – Międzynarodowy Dzień Głuchych i Języka Migowego: celem tego święta jest zwrócenie uwagi na problemy tego środowiska, prawa przysługujące osobom głuchym, towarzyszące im wątpliwości oraz promowanie ich osiągnięć.
• 6 października – Światowy Dzień Mózgowego Porażenia Dziecięcego: jego celem jest wspieranie inkluzji tej grupy osób i ich rodzin.
• 10 października – Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego: celem podejmowanych inicjatyw jest nagłaśnianie problemów związanych z zaburzeniami zdrowia psychicznego oraz wdrażanie działań profilaktycznych.
• 15 października – Dzień Białej Laski: istotnym elementem podejmowanych działań jest zwrócenie uwagi na białą laskę, jako symbol niezależności osób z niepełnosprawnością narządu wzroku w przestrzeni publicznej, poszerzanie wiedzy na temat możliwości osób słabowidzących i niewidomych oraz wyzwań, na jakie natrafiają w codziennym życiu.
• 3 grudnia – Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnością: głównym jego celem jest zwracanie uwagi na prawa i potrzeby wszystkich osób z niepełnosprawnością oraz promowanie pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.

Miesiąc Dumy z Niepełnosprawności pozwala na integrację osób z różnymi niepełnosprawnościami poprzez zjednoczenie sił i podejmowanie wspólnych działań na rzecz promowania różnorodności oraz zwiększenia dostępności. Obchody dni dedykowanych osobom z różnymi niepełnosprawnościami oraz nagłaśnianie tematów istotnych dla tego środowiska mają znaczący wpływ na społeczeństwo. Działania edukacyjne przeciwdziałają stygmatyzacji i pomagają w walce z funkcjonującymi stereotypami związanymi z konkretną niepełnosprawnością. Zwiększanie świadomości oraz akceptacji społecznej sprzyja tworzeniu miejsc dostępnych i przyjaznych dla wszystkich. Obchodzenie świąt związanych z niepełnosprawnością jest też okazją do tego, żeby osoby te mogły zabrać głos i przedstawić szerszemu gronu swoje obawy, potrzeby oraz zaprezentować posiadane możliwości.

Maciej Budzisz

Ekspert ds. dostępności cyfrowej z 5-letnim doświadczeniem, mający na koncie ponad 500 audytów stron i aplikacji mobilnych. Jest absolwentem Akademii Morskiej w Gdyni. Poza pracą profesjonalną, jest pasjonatem sportu i psychologii, co przekłada się na jego funkcję prezesa Stowarzyszenia Aktywne Kosakowo. Jego zrozumienie technicznych i ludzkich aspektów dostępności pochodzi z połączenia wiedzy zawodowej z zainteresowaniami osobistymi.