Dostępność cyfrowa stron internetowych i aplikacji mobilnych staje się kluczowym aspektem zapewnienia równego dostępu do informacji i usług publicznych. W Unii Europejskiej oraz w Polsce prawo nakłada obowiązek publikowania dokumentów związanych z dostępnością: deklaracji dostępności oraz oświadczenia o dostępności. Czym się różnią? Kto musi je publikować? Jakie są konsekwencje braku ich umieszczenia?
1. Deklaracja dostępności a oświadczenie o dostępności – podstawowe różnice
Deklaracja dostępności
Deklaracja dostępności to dokument wymagany prawnie w krajach UE, w tym w Polsce, na podstawie Dyrektywy 2016/2102 oraz Ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Jest to oficjalne oświadczenie podmiotu publicznego, informujące o poziomie zgodności danej strony internetowej lub aplikacji mobilnej z wymaganiami WCAG 2.1 na poziomie AA.
Deklaracja powinna zawierać:
- Stopień zgodności strony internetowej lub aplikacji mobilnej z normami dostępności (pełna zgodność, częściowa zgodność lub brak zgodności),
- Wykaz treści niedostępnych oraz uzasadnienie ich niedostępności,
- Dane kontaktowe podmiotu odpowiedzialnego za dostępność cyfrową,
- Procedurę zgłaszania problemów z dostępnością,
- Informacje o mechanizmie odwoławczym, jeśli zgłoszenie nie zostanie rozpatrzone w sposób zadowalający.
Deklaracja dostępności musi być regularnie aktualizowana, co najmniej raz w roku.
Oświadczenie o dostępności
Oświadczenie o dostępności jest pojęciem mniej formalnym i często używane w kontekście ogólnych deklaracji firm, organizacji czy instytucji prywatnych, które nie są objęte ustawowym obowiązkiem publikowania deklaracji dostępności, ale chcą poinformować o swoich działaniach w zakresie dostępności cyfrowej. Może dotyczyć:
- Dobrowolnego zobowiązania do przestrzegania standardów dostępności,
- Opisu wdrożonych praktyk zapewniających dostępność,
- Informacji o przyszłych planach dotyczących dostępności.
Oświadczenie o dostępności nie jest wymagane prawem, ale może stanowić dobrą praktykę, wzmacniając wizerunek firmy jako instytucji dbającej o dostępność cyfrową.
2. Kto musi publikować deklarację dostępności?
Zgodnie z polskim prawem deklarację dostępności muszą opublikować wszystkie podmioty publiczne, a więc m.in.:
- Organy administracji rządowej i samorządowej,
- Jednostki budżetowe,
- Uczelnie publiczne,
- Placówki oświatowe i kulturalne,
- Podmioty realizujące zadania publiczne przy wsparciu środków publicznych.
Podmioty prywatne nie są zobowiązane do publikacji deklaracji dostępności, chyba że realizują projekty finansowane z funduszy publicznych i w ramach umowy zobowiązały się do zapewnienia dostępności.
3. Konsekwencje braku publikacji deklaracji dostępności
Nieumieszczenie deklaracji dostępności przez podmioty zobowiązane może prowadzić do poważnych konsekwencji:
- Kary finansowe – Wojewoda lub inne organy nadzorujące mogą nałożyć grzywnę na instytucje, które nie spełniają obowiązków wynikających z ustawy.
- Odpowiedzialność prawna – Osoby odpowiedzialne za publikację deklaracji mogą ponosić odpowiedzialność służbową lub dyscyplinarną.
- Wizerunkowe konsekwencje – Brak transparentności w zakresie dostępności może prowadzić do negatywnych opinii społecznych i medialnych.
- Zgłoszenia do Rzecznika Praw Obywatelskich – Każdy obywatel ma prawo zgłosić niedostępność strony lub aplikacji mobilnej do odpowiednich instytucji, co może skutkować działaniami kontrolnymi i koniecznością wprowadzenia zmian.
4. Jak poprawnie przygotować deklarację dostępności?
Aby spełnić wymagania prawne i uniknąć konsekwencji, deklaracja dostępności powinna być:
- Łatwa do znalezienia – najlepiej umieścić ją w stopce strony lub w sekcji „O nas”.
- Czytelna i zrozumiała – napisana językiem prostym i dostępnym dla wszystkich użytkowników.
- Regularnie aktualizowana – zgodnie z wymogiem rocznej aktualizacji lub w razie istotnych zmian w dostępności serwisu.
Skorzystaj z naszego generatora deklaracji dostępności.
Podsumowanie
Deklaracja dostępności to obowiązkowy dokument informujący o zgodności strony lub aplikacji z normami dostępności cyfrowej, wymagany dla podmiotów publicznych. Oświadczenie o dostępności ma charakter dobrowolny i jest stosowane głównie przez organizacje prywatne jako forma komunikacji z użytkownikami. Niepublikowanie deklaracji dostępności przez zobowiązane podmioty może skutkować sankcjami prawnymi i finansowymi. Wdrażanie polityki dostępności to nie tylko obowiązek, ale także krok w stronę równego dostępu do informacji dla wszystkich obywateli.
Ekspert ds. dostępności cyfrowej z 5-letnim doświadczeniem, mający na koncie ponad 500 audytów stron i aplikacji mobilnych. Jest absolwentem Akademii Morskiej w Gdyni. Poza pracą profesjonalną, jest pasjonatem sportu i psychologii, co przekłada się na jego funkcję prezesa Stowarzyszenia Aktywne Kosakowo. Jego zrozumienie technicznych i ludzkich aspektów dostępności pochodzi z połączenia wiedzy zawodowej z zainteresowaniami osobistymi.
